Johan Vollenbroek, geboren in 1949, is een bekende naam in de wereld van milieuactivisme en -beleid in Nederland. Als chemicus en voorzitter van de organisatie Mobilisation for the Environment (MOB) heeft hij een spilfunctie gespeeld in het aanscherpen van milieuregelgeving en het aanvechten van overtredingen door overheden en bedrijven. Zijn vastberadenheid en invloed hebben hem zowel bewondering als controverse opgeleverd. Wie is deze man precies en wat zijn zijn grootste bijdragen aan het Nederlandse milieu?
Zijn achtergrond en opleidingJohan Vollenbroek studeerde procestechnologie aan de HTS in Arnhem, gevolgd door bedrijfseconomie aan de Technische Universiteit Eindhoven en scheikunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Daarna verdiepte hij zich in milieurecht tijdens een postacademische opleiding aan de Universiteit van Amsterdam. Tijdens zijn studie werkte hij als analist, en na zijn afstuderen startte hij zijn carrière als milieuadviseur bij het gerenommeerde ingenieursbureau Royal Haskoning. Zijn gedegen wetenschappelijke en juridische kennis legde een stevige basis voor zijn latere rol als milieuactivist. Die kennis combineerde hij met praktische ervaring, onder andere tijdens zijn werk voor zijn eigen milieuadviesbureau en als adviseur voor het toenmalige ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. Het ontstaan van MOB en zijn juridische strijdDe echte impact van Vollenbroek begon toen hij in de jaren negentig het milieuadviesbureau Mobilisation for the Environment (MOB) oprichtte. Wat aanvankelijk begon als een adviesbureau dat landen hielp bij het voldoen aan Europees milieubeleid, transformeerde al snel in een organisatie die zich richtte op het afdwingen van milieurechten in Nederland. Vollenbroek en MOB staan bekend om hun juridische procedures. Regelmatig trekken zij met succes milieuvergunningen van bedrijven en overheden in twijfel. Hun bestreden zaken variëren van overtollige uitstoot door bedrijven tot vergunningen die volgens hen ten onrechte zijn verstrekt. MOB wijst bedrijven en overheden erop dat zij volgens Europese wetgeving strenger moeten handhaven en werken namens bewoners- en milieuorganisaties die zich zorgen maken over de kwaliteit van hun leefomgeving. Bekendheid door de stikstofcrisisNationaal kreeg Vollenbroek serieuze aandacht door zijn strijd tegen het Programma Aanpak Stikstof (PAS) van de Nederlandse overheid. Samen met andere milieuorganisaties vocht hij het programma juridisch aan, wat uiteindelijk leidde tot uitspraken van het Europese Hof en de Raad van State. Het PAS werd buiten werking gesteld omdat het niet voldeed aan de Europese Habitatrichtlijn en de Wet natuurbescherming. Deze uitspraak had een enorme impact. De bouwsector en landbouw, belangrijke sectoren in Nederland, moesten drastisch worden aangepast. Het leidde tot de bekende stikstofcrisis met hevige protesten van boeren en bouwers. Sommigen zien Vollenbroek als een obstakel voor economische vooruitgang, terwijl anderen hem beschouwen als een strijder voor een schoner milieu en een duurzame toekomst. Recent wist Vollenbroek opnieuw succes te behalen toen het bedrijf Olam Food in juli 2023 werd gedwongen zijn ammoniakuitstoot van 260 ton naar 12 ton terug te brengen. Dit illustreert de vastberadenheid en effectiviteit van zijn inspanningen. Controverses en kritiekZijn strijd heeft hem niet alleen bewonderaars opgeleverd. Vollenbroek wordt soms beticht van dubbele belangen. Zo beschuldigde journalist Syp Wynia hem ervan dat MOB enerzijds overheidsinstellingen adviseert en anderzijds tegen deze instanties rechtszaken aanspant. Zo heeft de provincie Friesland MOB bijvoorbeeld een vergoeding betaald voor advies over een afvalverbrandingsoven, terwijl MOB doorgaans strijdt tegen dergelijke projecten. Beweringen zoals deze hebben regelmatig geleid tot discussie over de intenties en methoden van Vollenbroek. Onderscheidingen en erkenningVollenbroeks inspanningen zijn niet onopgemerkt gebleven. Hij werd in 2008 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau vanwege zijn bijdragen aan het milieubeleid. Daarnaast ontving hij de Clara Meijer-Wichmann Penning in 2019 en het Duurzaam Lintje in 2020. Deze onderscheidingen erkennen zijn doorzettingsvermogen en de impact die hij heeft gehad op het nationale debat rond stikstof en duurzaamheid. Johan Vollenbroek is een invloedrijk, maar ook omstreden figuur in Nederland. Met zijn wetenschappelijke achtergrond, juridische toewijding en vastberaden houding heeft hij een onmiskenbare rol gespeeld in het verscherpen van milieuregels en het bewustzijn rond stikstofuitstoot. Of je nu bewondering voor hem hebt of kritiek op zijn methoden, het valt niet te ontkennen dat hij de discussie rond duurzaamheid en milieubescherming heeft veranderd. Zijn verhaal staat symbool voor de uitdagingen en complexiteit van het streven naar een schone en duurzame toekomst in een wereld waar economische belangen vaak voorop staan. |
Vermogen van Johan Vollenbroek
